Przejęcie pracowników przez innego pracodawcę – kodeks pracy art. 23

Przejęcie pracowników przez innego pracodawcę – kodeks pracy art. 23 

Przejęcie pracowników – art. 231 Kodeksu pracy reguluje standardowy sposób jego przeprowadzania – przeważnie wiąże się ze sprzedażą całości lub części zakładu pracy. Operacja ta powiązana jest z szeregiem obowiązków dla pracodawców, a dla pracowników powinna wiązać się z możliwością harmonijnego wykonywania swoich zadań. Dzięki lekturze poniższego tekstu dowiesz się przede wszystkim:

• w jakich przypadkach dopuszczalne jest przejęcie pracowników,
• o jakie formalności musi zadbać nowy i dotychczasowy pracodawca,
• jakie prawa przysługują przejmowanej załodze zakładu pracy.

Przejęcie pracowników przez innego pracodawcę – najważniejsze informacje:

• Przejęcie pracowników przez innego pracodawcę w trybie art. 231 Kodeksu pracy następuje wraz z zajęciem całości lub części zakładu pracy przez nowego pracodawcę.
• Nowy pracodawca staje się z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy.
• Zgodnie z przepisami dotychczasowy i nowy pracodawca informują na piśmie swoich pracowników o przewidywanym terminie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę, jego przyczynach, prawnych, ekonomicznych oraz socjalnych skutkach dla pracowników, a także zamierzonych działaniach dotyczących warunków zatrudnienia pracowników.

Spis treści

• Przejęcie pracowników przez innego pracodawcę – kiedy następuje?
• Przejście zakładu pracy na innego pracodawcę – jakie są prawa pracowników?
• Przejęcie pracowników a wypłata wynagrodzenia – co mówi art. 23 Kodeksu pracy?
• Przeniesienie pracownika za porozumieniem stron do innego pracodawcy – jakie są formalności?
• Przejęcie pracowników przez nowego pracodawcę a ZUS
• Podsumowanie – najważniejsze informacje o przejęciu pracowników przez nowego pracodawcę
• Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Przejęcie pracowników przez innego pracodawcę – kiedy następuje?

Zgodnie z Kodeksem pracy (art. 23), jeśli zakład pracy lub jego część przechodzi na nowego pracodawcę, to z mocy prawa staje się on nowym pracodawcą dla dotychczasowych pracowników. Istotne jest to, że w ten sposób nie można przejąć osób zatrudnionych bez przejęcia firmy. Przepisy uniemożliwiają więc przekazanie pracownika innemu pracodawcy bez jego zgody.

Natomiast przejęcie pracowników przez innego pracodawcę – wraz z nabyciem przez niego całości lub części zakładu pracy – chroni zatrudnionych przed rozwiązaniem z nimi stosunku pracy. Przekazanie pracowników następuje z mocy prawa, z chwilą finalizacji transakcji pomiędzy zbywcą a nabywcą przedsiębiorstwa lub jego części. Z tego względu przejęcie firmy wraz z osobami zatrudnionymi zostało pomyślane przez ustawodawcę właśnie jako ochrona uprawnień załogi. 

Jakie dokładnie są prawa pracowników w takich okolicznościach?

Sprawdź także: Upadłość firmy a zaległy urlop pracownika – jakie są obowiązki pracodawcy?

Przejście zakładu pracy na innego pracodawcę – jakie są prawa pracowników?

Przejęcie firmy z pracownikami determinuje przede wszystkim następujące prawa pracowników do:

• otrzymania pisemnej informacji o terminie przejęcia zakładu pracy przez nowego pracodawcę,
• odejścia z pracy bez wypowiedzenia (możliwość ta istnieje w terminie 2 miesięcy od przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę),
• zachowania dotychczasowego stanowiska pracy.

Można przyjąć, że najważniejszą zasadą przy przejmowaniu zakładu pracy lub jego części jest niepogarszanie położenia pracowników. W związku z tą operacją nie może dojść do pogorszenia warunków zatrudnienia pracowników.

Przejęcie pracowników a wypłata wynagrodzenia – co mówi art. 23 Kodeksu pracy?

W kontekście praw pracowników, jakie determinuje przejście zakładu pracy na innego pracodawcę, ciekawym przepisem jest art. 231 § 2 Kodeksu pracy. Stanowi on, że za zobowiązania wynikające ze stosunku pracy, powstałe przed przejściem części zakładu pracy na innego pracodawcę, dotychczasowy i nowy pracodawca odpowiadają solidarnie.

Tym samym przejęcie pracowników – art. 231 § 2 Kodeksu pracy jest tutaj jednoznaczny – w żadnym wypadku nie może stanowić pretekstu niewypłacenia wynagrodzenia załodze. Należy pamiętać, że:

• jeżeli zaległości w wypłatach lub w innych świadczeniach pracowniczych powstały jeszcze przed przejściem zakładu, to pracownik może żądać ich spłaty zarówno od dotychczasowego, jak i od nowego właściciela. Decyduje on sam, do kogo skieruje swoje roszczenia,
• za wszelkie zaległości powstałe po przejęciu zakładu odpowiada wyłącznie jego nowy właściciel.

Mechanizm, który moglibyśmy określić jako przejęcie pracowników art. 23, a wypłata wynagrodzenia ma za zadanie chronić ekonomiczne interesy osób zatrudnionych. Zwłaszcza gdy nabywca zakładu jest w lepszej kondycji finansowej, co stwarza pracownikom większe szanse odzyskania zaległości.

Przeczytaj także: Jak skutecznie prowadzić negocjacje w biznesie?

Przeniesienie pracownika za porozumieniem stron do innego pracodawcy – jakie są formalności?

Czymś innym niż przejęcie firmy z pracownikami, o którym stanowi art. 231 Kodeksu pracy jest tzw. porozumienie trójstronne, zawierane pomiędzy dwoma różnymi pracodawcami i pracownikiem lub pracownikami. Na jego podstawie dopuszczalne jest przekazanie osób zatrudnionych innemu pracodawcy, ale musi na to wyrazić zgodę: 

• każdy pracownik, 
• dotychczasowy pracodawca,
• nowy pracodawca.

Najlepiej, aby porozumienie trójstronne było maksymalnie szczegółowe. W przeciwnym razie przekazanie pracowników innemu pracodawcy może okazać się ryzykownym przedsięwzięciem, godzącym w interesy pracodawców i osób zatrudnionych. Dlatego wskazane porozumienie powinno precyzować co najmniej:

• termin rozwiązania umowy o pracę z dotychczasowym pracodawcą,
• data nawiązania stosunku pracy z nowym pracodawcą,
• zasady rozliczeń pomiędzy pracownikiem a pracodawcą, od którego odchodzi,
• najważniejsze warunki pracy u nowego pracodawcy.

Przejęcie pracowników przez nowego pracodawcę a ZUS

Każda zmiana podmiotowa po stronie pracodawcy musi zostać zgłoszona do ZUS. Chodzi tu zarówno o przejęcie firmy z pracownikami, jak i o przeniesienie osoby zatrudnionej do innego pracodawcy. Standardowo procedura ta przebiega w dwóch etapach:

• dotychczasowy pracodawca musi wyrejestrować z ubezpieczeń pracowników, którzy mają przejść do innego zakładu (korzystając z formularza ZUS ZWUA. Jeżeli chodzi o przejście całości lub części zakładu pracy na nowego pracodawcę należy skorzystać z kodu 800). Poza tym pracodawca ten powinien wyrejestrować się jako płatnik składek, sięgając po formularz ZUS ZWPA,
• nowy pracodawca ma obowiązek zarejestrować do ubezpieczenia pracowników, dla których stał się pracodawcą wraz z przejęciem zakładu pracy, korzystając z formularza ZUS ZUA oraz ZUS ZZA.

Przejęcie pracowników – art. 231 Kodeksu pracy jasno to określa – następuje w równocześnie z przejęciem zakładu/jego części, co w praktyce oznacza moment skutecznego sfinalizowania transakcji sprzedaży między przedsiębiorcami. W praktyce przejęcie pracowników art. 23 a ZUS wiąże się z ciągłością ubezpieczenia osób zatrudnionych, co należy wykazać w odpowiednich drukach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Zobacz: Firma w restrukturyzacji, a prawa pracownika – o czym pamiętać?

Podsumowanie – najważniejsze informacje o przejęciu pracowników przez nowego pracodawcę

Przejęcie pracowników przez innego pracodawcę – poza przypadkami zwykłej zmiany pracy przez zatrudnionych – może nastąpić na dwa sposoby: 

• poprzez przejście zakładu pracy lub części na nowego pracodawcę, 
• na mocy porozumienia trójstronnego, zawieranego pomiędzy nowym i dotychczasowym pracodawcą i pracownikiem. 

W pierwszym przypadku zmiana pracodawcy następuje automatycznie, na mocy art. 231 Kodeksu cywilnego. W następstwie tej zmiany nie może dojść do pogorszenia sytuacji załogi przedsiębiorstwa.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy pracownicy mogą odrzucić przejęcie przez nowego pracodawcę?

Prawem pracowników przejmowanego zakładu pracy lub jego części jest rozwiązanie stosunku pracy. Zgodnie z art. 231 § 2 Kodeksu pracy w terminie 2 miesięcy od przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę, osoba zatrudniona może bez wypowiedzenia, za siedmiodniowym uprzedzeniem, rozwiązać stosunek pracy. Oczywiście nie hamuje to samej transakcji sprzedaży zakładu pracy.

Jakie są konsekwencje nieprzestrzegania przepisów dotyczących przejęcia pracowników?

Nieprzestrzeganie przepisów dotyczących przejęcia pracowników może skutkować nałożeniem kar finansowych przez Państwową Inspekcję Pracy na pracodawców oraz nakazaniem im usunięcia powstałych naruszeń. W skrajnych przypadkach odpowiedzialni za nieprawidłowości mogą ponieść odpowiedzialność karną.

Co się dzieje z niewykorzystanym urlopem pracowników po przejęciu?

Po przejęciu zakładu pracy lub jego części niewykorzystany urlop nie przechodzi na nowego pracodawcę. Jeżeli niemożliwe jest jego wykorzystanie przed przejęciem, pracownik powinien otrzymać ekwiwalent za niewykorzystany urlop.