Obsługa zajęcia egzekucyjnego – co to znaczy jest niezwykle praktycznym zagadnieniem – dotyczy wszystkich dłużników, wobec których prowadzona jest egzekucja. Tymczasem jest to pojęcie wieloznaczne i może być rozumiane na wiele różnych sposobów. Co warto o nim wiedzieć? Na to pytanie odpowie radca prawny.
Spis treści:
- Obsługa zajęcia egzekucyjnego – podstawowe informacje
- Co można zająć podczas egzekucji?
- Zajęcie wynagrodzenia za pracę i środków zgromadzonych na rachunku bankowym
- Jak sprawdzić zajęcie egzekucyjne?
- Jak przeciwdziałać zajęciu egzekucyjnemu?
- Obsługa zajęcia egzekucyjnego – o czym pamiętać?
Postępowanie egzekucyjne to ciąg czynności prowadzonych przez właściwy organ egzekucyjny, których celem jest odzyskanie od dłużnika świadczeń należnych wierzycielowi. Egzekucja zawsze musi odbywać się w ramach przewidzianych przez prawo – zwłaszcza wtedy, gdy dochodzi do zajęcia majątku będącego własnością dłużnika. Tylko w tej perspektywie można dobrze zrozumieć, czym jest obsługa zajęcia egzekucyjnego i jakie wiążą się z nią problemy.
Obsługa zajęcia egzekucyjnego – podstawowe informacje
Obsługa zajęcia egzekucyjnego – co to znaczy zostanie przeanalizowany w poniższym tekście – może być analizowana na różne sposoby. Najczęściej chodzi tu o „techniczne” aspekty postępowania egzekucyjnego, prowadzonego przez odpowiedni organ, a więc przez:
- komorników sądowych zajmujących się przede wszystkim egzekucją należności cywilnoprawnych,
- organ prowadzący egzekucję administracyjną.
W pierwszym przypadku egzekucja prowadzona jest na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. W drugim zaś na mocy regulacji ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Egzekucję administracyjną przeważnie prowadzi urząd skarbowy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych bądź wójt/burmistrz/prezydent miasta. Pomimo różnić w wymienionych tu postępowaniach egzekucyjnych można wskazać na szereg podobieństw między nimi. Zajęcie egzekucyjne jest jednym z nich.
Co można zająć podczas egzekucji?
Z punktu widzenia przepisów obowiązującego w Polsce prawa zajęcie egzekucyjne może dotyczyć:
- wynagrodzenia za pracę,
- renty i emerytury,
- oszczędności zgromadzonych na rachunku bankowym,
- ruchomości (np. samochodu, cennych przedmiotów),
- nieruchomości – w tym zarówno gruntów, jak i mieszkań.
Z praktycznego punktu widzenia organ egzekucyjny zawsze powinien dążyć do tego, aby przeprowadzić postępowanie egzekucyjne w najbardziej efektywny sposób – czyli odzyskać jak największą część wierzytelności w jak najtańszy sposób. Dlatego tak popularnym rozwiązaniem jest kierowanie egzekucji do wynagrodzenia za pracę oraz środków zgromadzonych na rachunku bankowym. Jest to wręcz klasyczny przykład zajęcia egzekucyjnego, powodujący szereg problemów przy jego obsłudze.
Otóż zajęcie egzekucyjne rachunku bankowego jest najprostsze przede wszystkim dlatego, że daje prowadzącemu egzekucję bezpośredni dostęp do gotówki dłużnika, z której można spłacić wierzyciela oraz pokryć koszty prowadzonego postępowania egzekucyjnego. Tymczasem zajęcie ruchomości bądź nieruchomości otwiera konieczność ich sprzedaży – co nie zawsze jest proste, chociażby ze względu na brak zainteresowanych kupnem – a dopiero później przeprowadzenie podziału uzyskanych w ten sposób kwot.
Przeczytaj także: Co to egzekucja? Tłumaczy prawnik!
Zajęcie wynagrodzenia za pracę i środków zgromadzonych na rachunku bankowym
W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że zajęcie egzekucyjne wynagrodzenia za pracę oraz gotówki zdeponowanej na rachunku bankowym powoduje, że dłużnik traci możliwość swobodnego dysponowania tymi aktywami. Tym samym nie może obracać tymi środkami ani wypłacić je w wybranej przez siebie wysokości.
Jednak zawsze zajęcie egzekucyjne musi dotyczyć konkretnej części wynagrodzenia bądź środków zgromadzonych na koncie bankowym. Jest to niezwykle z punktu widzenia oceny legalności zajęcia. Otóż zawsze może nastąpić jedynie do pewnych kwot – właściwie wykluczona jest sytuacja, w której dłużnik zupełnie utraci swoje dochody, a tym samym możliwość samodzielnej egzystencji.
Zajęcie rachunku bankowego – zarówno w postaci wpływającego na nie wynagrodzenia za pracę, jak i zdeponowanych tam oszczędności – zawsze powoduje „blokadę” ze strony banku. Otóż komornik czy inny organ egzekucyjny kieruje swoje postanowienie o zajęciu rachunku bezpośrednio do banku, a ten z kolei ma uniemożliwić właścicielowi rachunku rozporządzanie gotówką zgromadzoną na zajętym rachunku. Obsługa zajęcia egzekucyjnego często jest rozumiana w perspektywie kosztów, które takie zajęcie powoduje w związku z działaniami organu egzekucyjnego oraz banku.
Jak sprawdzić zajęcie egzekucyjne?
Dokonując zajęcia rachunku bankowego prowadzący postępowanie egzekucyjne zawsze powinien poinformować o tym fakcie zainteresowanego – a więc dłużnika będącego właścicielem tegoż rachunku. Niezależnie od tego w wielu bankach istnieje możliwość kontroli zajęcia. Jak sprawdzić zajęcie egzekucyjne? Jeżeli właściciel rachunku nie otrzymał stosownego powiadomienia, powinien skontaktować się bezpośrednio z bankiem, który prowadzi jego rachunek bankowy. Oczywiście można to zrobić także wtedy, gdy takie dokumenty dostarczono dłużnikowi.
Banki przeważnie umożliwiają kontrolę zajęcia także z poziomu usług bankowości elektronicznej – a więc za pośrednictwem Internetu i bez wychodzenia z domu. W systemach tych nierzadko można sprawdzić:
- podstawę zajęcia rachunku wraz ze wskazaniem sygnatury akt postępowania egzekucyjnego, w ramach którego do niego doszło,
- kwotę zajęć,
- sumę, z której dłużnik ma prawo swobodnie korzystać,
- kwotę wolną od zajęcia, którą już dłużnik już wykorzystał,
- datę wpływu zawiadomienia o zajęciu konta do banku oraz datę sporządzenia tego dokumentu przez prowadzącego postępowanie egzekucyjne,
- kwotę dostępnych świadczeń socjalnych.
Przeczytaj także: Wstrzymanie egzekucji komorniczej na rok? 10 zmian w Prawie restrukturyzacyjnym, które zaproponowano w lipcu 2022 roku
Jak przeciwdziałać zajęciu egzekucyjnemu?
Zajęcie egzekucyjne – co to jest, właściwie jest już jasne. To po prostu jedna z możliwych czynności egzekucyjnych – nie zamyka dłużnikowi drogi do dochodzenia swoich praw. Dłużnik może starać się o zwolnienie określonych praw majątkowych z egzekucji; o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego czy złożyć skargę na czynność komornika. Wybór spośród dostępnych środków powinien zostać podyktowany przez:
- ocenę zgodności z prawem dotychczasowego przebiegu postępowania egzekucyjnego,
- zbadanie czy kwota zajęć środków na koncie nie przekroczyła dozwolonego poziomu zajęcia,
- odpowiedź na pytanie, czy sam tytuł wykonawczy został wydany zgodnie z prawem.
Dopiero po tym, gdy zostanie ustalony stan faktyczny sprawy, następnie odpowiednio oceniony z punktu widzenia przepisów obowiązującego prawa, można podjąć właściwą decyzję co do sposobu ochrony praw dłużnika. Jedno jest pewne – zawsze należy ją podjąć, gdy są one zagrożone. Zwłaszcza gdy dłużnikiem jest przedsiębiorca. W końcu utrata dostępu do zasobów finansowych może ostatecznie przekreślić szansę prowadzącego własnej firmy na skuteczne oddłużenie.
Obsługa zajęcia egzekucyjnego – o czym pamiętać?
Istotą zajęcia egzekucyjnego jest uniemożliwienie swobodnego dysponowania przez dłużnika jego majątkiem, tak aby doprowadzić do przymusowej realizacji świadczenia, do którego jest on zobowiązany względem wierzyciela. Tym samym „zajęcie” jest kluczową czynnością każdego postępowania egzekucyjnego. Wiąże się z nią konieczność zapewnienia właściwej obsługi, co jest szczególnie istotne w przypadku zajęcia gotówki zgromadzonej bądź wpływającej na rachunek bankowy dłużnika.
W takich przypadkach obsługę zajęcia komorniczego zapewnia bank, który po prostu blokuje dostęp do określonych przez komornika środków dłużnika. Przeważnie banki umożliwiają swoim klientom – także poprzez bankowość elektroniczną – bieżącą kontrolę dokonanych zajęć.
