Ustawa o fundacji rodzinnej powstała po to, aby ułatwić przekazanie majątku rodzinnego i zarządzanie nim. Kto może skorzystać z jej regulacji? W jaki sposób tworzy się fundację rodzinną? To tylko niektóre z pytań, na które odpowie radca prawny specjalizujący się w tematyce fundacji rodzinnych.
Spis treści:
- Ustawa o fundacji rodzinnej – dobry sposób na zabezpieczenie majątku
- Jak założyć fundację rodzinną – najważniejsze wskazówki
- Fundusz założycielski i majątek fundacji rodzinnej
- Co musi zawierać statut fundacji rodzinnej?
- Ustawa o fundacji rodzinnej – podsumowanie najważniejszych informacji
Zarządzanie majątkiem rodzinnym – na który nierzadko pracowało wiele spokrewnionych ze sobą osób – nigdy nie jest prostym zadaniem. Jeszcze trudniejsze jest jego przekazanie następcom. Wiedzą o tym zwłaszcza przedsiębiorcy, którzy chcą przeprowadzić sukcesję prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Znacznym ułatwieniem może tu być powołanie fundacji rodzinnej. Jakich kwestii dotyczy ustawa, na mocy której jest to możliwe? Zapraszam do lektury poniższego artykułu, w którym wyjaśnię najważniejsze zagadnienia dotyczące ustawy o fundacji rodzinnej!
Ustawa o fundacji rodzinnej – dobry sposób na zabezpieczenie majątku
Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 2023 roku o fundacji rodzinnej, ustawa ta reguluje organizację i funkcjonowanie fundacji rodzinnej, w tym prawa i obowiązki fundatora i beneficjenta. Fundacja rodzinna zaś jest utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów. Co to znaczy?
Najprościej rzecz ujmując ,ustawa o fundacji rodzinnej pozwala na stosunkowo proste zabezpieczenie zgromadzonego majątku przed rozproszeniem – zwłaszcza w przypadku śmierci właściciela – i przekazanie go ściśle określonemu kręgowi osób, czyli beneficjentom fundacji. To sam fundator decyduje, kto będzie takim beneficjentem. Mogą być nimi członkowie jego rodziny, choć nie jest to wymogiem. Równie dobrze fundator może powołać na beneficjentów fundacji zupełnie obce sobie osoby, np. przyjaciół czy współpracowników.
W zamierzeniu ustawodawcy fundacja rodzinna powstała po to, aby ułatwić sukcesję przedsiębiorstwa. Rzeczywiście w praktyce przekazanie firmy następcom nie jest prostym zadaniem, a przez wiele lat przepisy polskiego prawa w tym zakresie były nieprzyjazne dla przedsiębiorców. Fundacja rodzinna faktycznie znacznie ułatwia ten proces. Jednak nie jest powiedziane, że z tych przepisów mogą skorzystać jedynie przedsiębiorcy. Fundację rodzinną może założyć właściwie każdy. Wystarczy spełnić warunki przewidziane przez omawianą tu ustawę.
Zobacz też: Restrukturyzacja kredytu – co to jest i jak działa?
Jak założyć fundację rodzinną – najważniejsze wskazówki
W pierwszej kolejności należy pamiętać, że fundacja rodzinna nabywa osobowość prawną z chwilą wpisu do rejestru fundacji rodzinnych, prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim. Aby taka fundacja mogła powstać, konieczne jest:
- złożenie oświadczenia o ustanowieniu fundacji rodzinnej w akcie założycielskim albo w testamencie;
- ustalenie statutu;
- sporządzenie spisu mienia;
- ustanowienie organów fundacji rodzinnej wymaganych przez ustawę lub statut;
- wniesienie funduszu założycielskiego przed wpisaniem do rejestru fundacji rodzinnych w przypadku ustanowienia fundacji rodzinnej w akcie założycielskim albo wniesienie funduszu założycielskiego w terminie dwóch lat od dnia wpisania fundacji rodzinnej do rejestru fundacji rodzinnych w przypadku ustanowienia fundacji rodzinnej w testamencie;
- wpisanie do rejestru fundacji rodzinnych.
Fundacja rodzinna – ustawa jest tu jednoznaczna – może zostać powołana jedynie w akcie notarialnym. Skorzystanie z innej formy jest po prostu nieskuteczne, czyli nie wywołuje skutków prawnych. Jednocześnie już z chwilą sporządzenia aktu założycielskiego albo ogłoszenia testamentu powstaje fundacja rodzinna w organizacji. Zadaniem fundacji rodzinnej w organizacji jest zarządzanie we własnym imieniu posiadanym majątkiem i zapewnienie jego ochrony.
Fundusz założycielski i majątek fundacji rodzinnej
Zakładając fundację rodzinną należy zgromadzić odpowiednie środki na jej „uruchomienie”. Minimalne kwoty zostały ustalone w przepisach prawa. Zgodnie z art. 17 ustawy o fundacji rodzinnej fundator wnosi do fundacji rodzinnej mienie na pokrycie funduszu założycielskiego o wartości określonej w statucie, nie niższej niż 100 000 zł. Co niezwykle istotne, fundacja rodzinna nie może zwracać fundatorowi mienia wniesionego na pokrycie funduszu założycielskiego ani w całości, ani w części, chyba że ustawa stanowi inaczej. Wszystko, co zostało wniesione do fundacji rodzinnej, staje się jej wyłączną własnością i ma służyć realizacji celów fundacji.
Wszystko, co zostało wniesione do fundacji rodzinnej na pokrycie funduszu założycielskieg,o wpisuje się do specjalnego spisu mienia. Jego opracowanie jest zadaniem fundatora. Tworzący fundację rodzinną przy opracowywaniu spisu mienia, musi pamiętać, że w tym dokumencie należy:
- wyszczególnić wszystkie prawa majątkowe wniesione przez fundatora albo osoby inne niż fundator do fundacji rodzinnej;
- wskazać osoby wnoszącej mienie oraz z określeniem rodzaju i wartości każdego z wniesionych składników mienia;
- określić wartość każdego ze składników mienia. Podaje się ją według stanu i cen z chwili ich wniesienia oraz ich wartości podatkowej.
Natomiast aktualizacja spisu mienia – dokonywana według takich samych zasad, jak przedstawione powyżej – należy do zarządu fundacji rodzinnej.
Czytaj także: Plan spłaty wierzycieli. Wszystko, co musisz o nim wiedzieć
Co musi zawierać statut fundacji rodzinnej?
Z praktycznego punktu widzenia niezwykle istotnym dokumentem jest statut fundacji rodzinnej. Dokument ten reguluje wszystkie kwestie mające wpływ na codzienne funkcjonowanie fundacji. Również w tym przypadku ustawodawca określił, co musi zawierać taki statut. Ustawa o fundacjach rodzinnych stanowi, że w statucie należy obowiązkowo określić:
- nazwę fundacji rodzinnej;
- siedzibę fundacji rodzinnej;
- szczegółowy cel fundacji rodzinnej;
- beneficjenta lub sposób jego określenia i zakres przysługujących beneficjentowi uprawnień;
- zasady prowadzenia listy beneficjentów;
- zasady, w tym szczegółowy tryb, zrzeczenia się uprawnień przez beneficjenta;
- czas trwania fundacji rodzinnej, jeżeli jest oznaczony;
- wartość funduszu założycielskiego;
- zasady powoływania i odwoływania oraz uprawnienia i obowiązki członków organów fundacji rodzinnej, a także zasady reprezentacji fundacji rodzinnej przez zarząd albo przez inne organy fundacji rodzinnej w przypadkach wskazanych w ustawie;
- podmiot uprawniony do zatwierdzenia czynności zarządu fundacji rodzinnej w organizacji;
- co najmniej jednego beneficjenta uprawnionego do uczestnictwa w zgromadzeniu beneficjentów;
- zasady zmiany statutu;
- przeznaczenie mienia fundacji rodzinnej po jej rozwiązaniu, w tym określenie beneficjenta uprawnionego do mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej.
Ponadto w statucie można, ale nie trzeba uregulować takie kwestie, jak:
- zasady współpracy lub współdziałania organów fundacji rodzinnej;
- szczegółowe okoliczności rozwiązania fundacji rodzinnej;
- wytyczne dotyczące inwestowania majątku fundacji rodzinnej;
- przewidywać utworzenie jednostki terenowej albo jednostek terenowych.
Ustawa o fundacji rodzinnej – podsumowanie najważniejszych informacji
Ustawa o fundacji rodzinnej reguluje najważniejsze zasady dotyczące powoływania takiej fundacji i zarządzania nią. Fundację rodzinną zaś tworzy się po to, aby ułatwić przekazanie majątku rodzinnego tzw. beneficjentom fundacji. Są oni uprawnieni do otrzymywania od fundacji określonych w statucie świadczeń, np. finansowych. Jednak to od samego fundatora zależy, kto zostanie ustanowiony beneficjentem. Ma on w tym względzie pełną swobodę. Zawsze jednak ważne jest, aby tworząc fundację rodzinną i zarządzając nią przestrzegać wszystkich przepisów wskazanej ustawy. W przeciwnym razie fundacja rodzinna nie spełni swojej roli.
