Prowadzenie restrukturyzacji wobec przedsiębiorcy nie może prowadzić do jego wykluczenia z możliwości ubiegania się o zamówienie publiczne. Wynika to przede wszystkim z tego, że takiej podstawy wykluczenia potencjalnego wykonawcy nie przewiduje ustawa – Prawo zamówień publicznych.
Z tego artykułu dowiesz się:
- Jakie zagadnienia zostały uregulowane w Prawie zamówień?
- Jak udzielane jest zamówienie publiczne i jakie zasady trzeba spełnić?
- Od czego zależy tryb zamówień?
Spis treści:
- Czym jest Prawo zamówień publicznych?
- Ustawa o zamówieniach publicznych – kluczowe regulacje
- Zamówienie publiczne – zasady i tryb
- Regulamin zamówień publicznych w kontekście restrukturyzacji
- Podsumowanie wpływu zmian restrukturyzacyjnych na zamówienia publiczne
Środki publiczne nie mogą być wydatkowane bez przestrzegania ściśle określonych zasad i procedur, jedynie na podstawie dowolnych i swobodnie podejmowanych decyzji podmiotów publicznych. Jedną z najlepszych ilustracji tej reguły jest zamówienie publiczne. Właściwie wszystko – od przygotowania postępowania, poprzez jego przebieg, aż do zawarcia, wykonywania i finalizacji umowy w sprawie zamówienia publicznego – jest tu regulowane przez ustawę – Prawo zamówień publicznych. Dlatego, aby ją dobrze zrozumieć, w tym w zakresie jej wpływu na restrukturyzację, trzeba zacząć od podstaw. Wyjaśnię je w poniższym tekście. Zachęcam do jego lektury!
Czym jest Prawo zamówień publicznych?
Ustawa – Prawo zamówień publicznych reguluje następujące kwestie:
- podmioty obowiązane do stosowania przepisów ustawy;
- zakres wyłączeń stosowania przepisów ustawy;
- zasady udzielania zamówień;
- etapy przygotowania i prowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia;
- tryby udzielania zamówień oraz szczególne instrumenty i procedury w zakresie zamówień;
- wymagania dotyczące umów w sprawie zamówienia publicznego oraz umów ramowych;
- organy właściwe w sprawach zamówień;
- środki ochrony prawnej;
- pozasądowe rozwiązywanie sporów dotyczących realizacji umów w sprawie zamówienia publicznego;
- kontrolę udzielania zamówień oraz kary pieniężne.
Jasne więc jest, że ustawa – zamówienia publiczne stanowi złożony i rozbudowany dokument, którego stosowanie może powodować szereg poważnych trudności. Musimy przezwyciężyć te przeszkody, aby realizować zamówienia publiczne zgodnie z prawem.
Dowiedz się więcej: Wadium – co to? Na czym polega? Odpowiada prawnik!
Ustawa o zamówieniach publicznych – kluczowe regulacje
Prawo zamówień publicznych to na tyle rozbudowana ustawa, że nie sposób w krótkim tekście omówić, choć w przybliżeniu, jej przepisów. Jednak z praktycznego punktu widzenia do najważniejszych regulacji, jakie zawiera ustawa zamówienia publiczne, można zaliczyć:
- wartości zamówień, do których w ogóle znajduje zastosowanie Prawo zamówień publicznych oraz sum uzależniających konieczność zastosowania określonych trybów tej ustawy;
- procedur, jakie mogą znaleźć zastosowanie do wyboru wykonawcy zamówienia;
- sposobu wykonywania umowy w sprawie zamówienia publicznego, jej zmian, waloryzacji wynagrodzenia należnego wykonawcy oraz rozwiązywania sporów, jakie mogą pojawić się na jej tle.
Jedną z wielu istotnych zasad, którą zawiera ustawa zamówienia publiczne jest artykuł 455 pzp. Artykuł 455 pzp. (Prawo zamówień publicznych), dopuszcza zmiany umowy o zamówienie publiczne bez konieczności przeprowadzania nowego postępowania przetargowego, pod pewnymi warunkami. Przykładowo, zmiana może być dopuszczalna, jeśli jest przewidziana w oryginalnej umowie, dotyczy niezbędnych dodatkowych dostaw lub usług, lub wynika z okoliczności, których zamawiający nie mógł przewidzieć. Warunkiem jest tu to, że nie zmienia to ogólnego charakteru umowy.
Zamówienie publiczne – zasady i tryb
Nie można zapominać, że zamówienia publiczne są mocno sformalizowane. Zarówno na etapie wyboru wykonawcy, jak i realizacji samej umowy właściwie o wszystkim decydują przepisy prawa. Co prawda ustawa o zamówieniach publicznych jest tak skonstruowana, że zamawiający – jako gospodarz postępowania – ma sporą dozę swobody. Przy tym nigdy swoboda ta nie może oznaczać dowolności czy tym bardziej arbitralności w podejmowaniu decyzji. W tym kontekście znaczenie mają zasady zamówień publicznych oraz tryb ich udzielania.
Najważniejsze zasady zamówień publicznych określa art. 17 ust. 1 Prawa zamówień, zgodnie z którym zamawiający udziela zamówienia w sposób zapewniający:
- najlepszą jakość dostaw, usług oraz robót budowlanych, uzasadnioną charakterem zamówienia, w ramach środków, które zamawiający może przeznaczyć na jego realizację, oraz
- uzyskanie najlepszych efektów zamówienia, w tym efektów społecznych, środowiskowych oraz gospodarczych, o ile którykolwiek z tych efektów jest możliwy do uzyskania w danym zamówieniu, w stosunku do poniesionych nakładów.
Dodatkowo każde postępowanie o udzielenie zamówienia musi zostać przygotowane i przeprowadzone w sposób:
- zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców;
- przejrzysty;
- proporcjonalny.
Jak chodzi zaś o tryb zamówień publicznych, zawsze w grę wchodzi jeden z następujących trybów:
- przetarg nieograniczony;
- przetarg ograniczony;
- negocjacje z ogłoszeniem;
- dialog konkurencyjny;
- partnerstwo innowacyjne;
- negocjacje bez ogłoszenia;
- zamówienia z wolnej ręki.
Zobacz także: Czy wiesz, co powinna zawierać faktura VAT?
Regulamin zamówień publicznych w kontekście restrukturyzacji
Zamówienia publiczne udziela się jedynie po przeprowadzeniu jednej z procedur, w ramach wyznaczonych przez tryb zamówień publicznych. Aczkolwiek nie każde zamówienie publiczne musi zostać udzielone na podstawie omawianej tu ustawy. Samo Prawo zamówień publicznych definiuje szereg okoliczności wyłączających jej stosowanie.
Zawsze ważną kwestią w tym kontekście pozostaje poprawne oszacowanie wartości zamówienia. Wynika to z faktu, że ustawa o zamówieniach publicznych nie ma zastosowania do zamówień klasycznych oraz organizowania konkursów, których wartość jest równa lub przekracza kwotę 130 000 złotych, przez zamawiających publicznych. Zamówienia poniżej tego progu niekiedy określa się jako tzw. zamówienia regulaminowe.
Regulamin zamówień publicznych jest dokumentem wewnętrznym, w którym podmiot publiczny określa, w jaki sposób będzie udzielał zamówień poniżej wskazanego poprzednio progu stosowania Prawa zamówień. Regulamin ten zawsze musi gwarantować przejrzystość procedury oraz zagwarantowanie konkurencyjności pomiędzy podmiotami biorącymi w niej udział.
Natomiast zarówno w zamówieniach procedowanych na podstawie Prawa zamówień publicznych, jak i na podstawie regulaminu opracowanego przez zamawiającego niedopuszczalne jest wykluczanie z udziału w postępowania przedsiębiorcy, który został objęty postępowaniem restrukturyzacyjnym. Gdyby do tego doszło, to z pewnością można by analizować, czy nie doszło do niedopuszczalnej dyskryminacji potencjalnego wykonawcy zamówienia publicznego. To z kolei mogłoby stać się przedmiotem postępowania m.in. przed Krajową Izbą Odwoławczą.
Podsumowanie wpływu zmian restrukturyzacyjnych na zamówienia publiczne
Restrukturyzacja przedsiębiorcy, co do zasady, nie powinna blokować mu dostępu do rynku zamówień publicznych. O ile procedura ta – w pewnych okolicznościach – może powodować perturbacje w wykonywaniu umowy w przedmiocie realizacji zamówienia publicznego, o tyle nie powinna być podstawą do wykluczenia przedsiębiorcy z procedury zmierzającej do wyboru wykonawcy przez zamawiającego. Nigdy nie zapominajmy, że zamówienia publiczne są mocno sformalizowane, co powoduje, że wybór wykonawcy i zasady wykonywania samej umowy zawartej z nim przez zamawiającego muszą przebiegać na zasadach określonych przez Prawo zamówień publicznych. Jakiekolwiek naruszenia w tym obszarze powinny być przedmiotem reakcji ze strony organów państwa nadzorujących rynek zamówień publicznych.
