Działalność twórcza obejmuje szereg różnego rodzaju aktywności – od pisarstwa po opracowywanie wynalazków. Własność intelektualną należy zawsze chronić, zwłaszcza prowadząc działalność gospodarczą. Kluczową metodą takiej asekuracji pozostaje korzystanie z takich instrumentów prawnych, jak patenty, rejestracja znaku towatowego czy zastrzeżenie tajemnicy przedsiębiorstwa. Dzięki lekturze poniższego tekstu dowiesz się:
– jakie są najważniejsze metody ochrony własności intelektualnej w przedsiębiorstwie;
– na jakich zasadach można uzyskać patent;
– co zrobić, gdy dojdzie do naruszenia praw własności intelektualnej.
Spis treści:
- Co to jest własność intelektualna i jak wpływa na biznes?
- Patent jako narzędzie ochrony własności intelektualnej
- Umowy i polityka ochrony własności intelektualnej w firmie
- Naruszenie praw własności intelektualnej – jak się przed nimi bronić?
- Jakie są konsekwencje naruszenia własności intelektualnej w przedsiębiorstwie?
- Jak skutecznie chronić własność intelektualną w przedsiębiorstwie?
- Ochrona własności intelektualnej w przedsiębiorstwie – o tym nie możesz zapomnieć!
Wielu twórców nie jest świadomych tego, jakie prawa dokładnie im przysługują z tytułu ochrony ich własności intelektualnej. Zdarza się, że autor, np. pracując w ramach umowy o pracę, w ogóle nie jest świadomy posiadania takich praw. Podobnie dzieje się z przedsiębiorcami. Tymczasem zaniedbanie ochrony własności intelektualnej w firmie może negatywnie wpłynąć na prowadzony biznes, prowadząc do niepowetowanych strat. Jak temu przeciwdziałać? Polecam lekturę poniższego tekstu, w którym to wyjaśnię!

Co to jest własność intelektualna i jak wpływa na biznes?
Własność intelektualna obejmuje wszelkie wytwory twórczej działalności człowieka, oznaczone w jakiejś materialnej postaci. Sama myśl, dopóki nie zostanie zmaterializowana, raczej nie podlega ochronie jako własność intelektualna. Jednak w praktyce do takiego zmaterializowania może dojść na wiele różnych sposobów. Ochrona praw własności intelektualnej dotyczy m.in.:
- wynalazków;
- oznaczeń towarów;
- utworów muzycznych czy literackich.
Warto pamiętać, że dobra, które chroni własność intelektualna, należą do składników przedsiębiorstwa. Jasno wynika to z definicji zawartej w art. 551 Kodeksu cywilnego, stanowiącego, że firma jest zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. Wśród przykładów składników tworzących przedsiębiorstwo ustawodawca wymienił patenty i inne prawa własności przemysłowej oraz majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne. W każdym razie zawsze własność intelektualna w Twojej firmie jest niezwykle istotnym zagadnieniem.
Najczęściej zaś ochrona własności intelektualnej następuje z wykorzystaniem dwóch mechanizmów:
- praw autorskich;
- praw własności przemysłowej, np. patentu.
Może Cię również zainteresować: Rejestracja firmy – jak to zrobić krok po kroku?

Patent jako narzędzie ochrony własności intelektualnej
Wśród najbardziej efektywnych sposobów ochrony własności intelektualnej można wymienić patent. Ochrona własności intelektualnej, w tym przypadku wynalazków, które – jak stanowi ustawa z dnia 30 czerwca 2000 roku – Prawo własności przemysłowej – są nowe, posiadają poziom wynalazczy i nadają się do przemysłowego stosowania. Dziedzina techniki nie ma tutaj znaczenia.
Jeżeli pytamy o to, co to jest własność intelektualna w kontekście ubiegania się o udzielenie patentu, powinniśmy pamiętać o istotnych definicjach zawartych w Prawie własności przemysłowej. Zgodnie z nimi wynalazek uważany jest za:
- nowy, jeśli nie jest on częścią stanu techniki;
- posiadający poziom wynalazczy, jeżeli wynalazek ten nie wynika dla znawcy, w sposób oczywisty, ze stanu techniki;
- nadający się do przemysłowego stosowania, jeżeli według wynalazku może być uzyskiwany wytwór lub wykorzystywany sposób, w rozumieniu technicznym, w jakiejkolwiek działalności przemysłowej, nie wykluczając rolnictwa.
Patent to podstawowa forma ochrony własności intelektualnej. Przyznaje go Urząd Patentowy RP, do którego należy zgłosić wynalazek. Można z niego skorzystać dopiero po jego udzieleniu przez Urząd.
Umowy i polityka ochrony własności intelektualnej w firmie
Bez względu na to, w jaki sposób przedsiębiorca chce chronić własność intelektualną w swojej firmie powinien czynić to w sposób przemyślany. Pochopne działania, podejmowane bez przemyślanej strategii, nie przyniosą spodziewanego rezultatu. Najważniejsze aspekty, jakie musi uwzględniać ochrona praw własności intelektualnej w firmie, to:
- ochrona tajemnic przedsiębiorstwa. Kluczowym aspektem pozwalającym na zastrzeżenie tajemnicy przedsiębiorstwa i pozwalającym na pociągnięcie do odpowiedzialności tych, którzy ją naruszyli, jest podjęcie, dających się udokumentować, działań zmierzających do ochrony poufności tej tajemnicy. Dobrym rozwiązaniem może tu być zawarcie specjalnej umowy z każdym, kto posiada dostęp do tajemnicy przedsiębiorstwa;
- zastrzeżenie znaku towarowego. Zwłaszcza w przypadku sukcesu w biznesie to niezwykle użyteczne rozwiązanie, gwarantujące możliwość zapewnienia marce rozpoznawalności na tle konkurencji;
- rozstrzygnięcie problemów, jakie generuje własność intelektualna dotycząca twórczej działalności pracowników firmy.

Naruszenie praw własności intelektualnej – jak się przed nimi bronić?
Już sama charakterystyka prawa własności intelektualnej prowadzi do wniosku, że najlepiej bronić się przed naruszeniami tego rodzaju praw poprzez korzystanie z takich mechanizmów, jak patent czy rejestracja znaku towarowego. W przypadku praw autorskich warto wyraźnie wraz z publikacją zamieścić klauzulę, że „wszystkie prawa zastrzeżone”. Natomiast, jeżeli ktoś naruszy naszą własność intelektualną, należy od razu reagować.
Zobacz też: Ochrona konsumencka – jak to wygląda w przypadku przedsiębiorców?
Jakie są konsekwencje naruszenia własności intelektualnej w przedsiębiorstwie?
Naruszenie praw własności intelektualnej może pociągnąć za sobą takie skutki, jak:
- obowiązek wypłaty odszkodowania na rzecz tego, komu przysługują prawa własności intelektualnej;
- zobowiązanie do zadośćuczynienia wszelkich skutków naruszeń;
- w skrajnych przypadkach ten, kto dopuścił się naruszenia praw własności intelektualnej powinien liczyć się z odpowiedzialnością karną.
Dobra ochrona praw własności intelektualnej to taka, która jest przede wszystkim efektywna. W omawianym obszarze bardzo istotną rolę odgrywa czas – zarówno w przypadku ubiegania się o uzyskanie np. patentu czy rejestracji znaku towarowego (tutaj liczy się przede wszystkim pierwszeństwo), jak i przy reagowaniu na ewentualne naruszenia. Im szybciej przedsiębiorca podejmie odpowiednie działania, tym większe ma szansę na ochronę swoich dóbr.

Jak skutecznie chronić własność intelektualną w przedsiębiorstwie?
Skuteczna ochrona praw własności intelektualnej nie jest możliwa bez precyzyjnego ustalenia co dokładnie i dlaczego chcemy chronić. Z tego względu przedsiębiorca powinien sobie odpowiedzieć na następujące pytania:
- jakich dokładnie rozwiązań funkcjonujących w przedsiębiorstwie dotyczy własność intelektualna;
- na jakim terytorium przedsiębiorca zainteresowany jest ochroną. Często nie warto ograniczać się tutaj jedynie do Polski;
- jaki budżet zostanie przeznaczony na ochronę własności intelektualnej. Przeważnie efektywna ochrona wymaga znacznych nakładów finansowych, które jednak są rekompensowane przez korzyści z niej wynikające.
Ochrona własności intelektualnej w przedsiębiorstwie – o tym nie możesz zapomnieć!
Najważniejszym przedmiotem prawa autorskiego jest ochrona własności intelektualnej, jednak ochrona ta na tym się nie kończy. Wystarczy szybki rzut oka na przepisy Unii Europejskiej, orzecznictwo TSUE, przepisy polskiego prawa dotyczące ochrony wynalazku, aby zobaczyć, że własność intelektualna odnosi się do niezwykle szerokiego kręgu zdarzeń, a jej odpowiednie zabezpieczenie niezbędne jest przy zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.