Franczyza to szansa na rozkręcenie własnego biznesu, w oparciu o zasoby przedsiębiorstwa, które już odniosło sukces, zdobywając rozpoznawalność i wielu klientów. Jednak zanim zdecydujesz się na zawarcie umowy franczyzy, przede wszystkim powinieneś wiedzieć:
– czym jest umowa franczyzy;
– jakie są aspekty podatkowe franczyzy;
– jakie wady i zalety wiążą się z franczyzą.
Jeżeli przeczytasz poniższy tekst, zagadnienia te nie będą mieć dla Ciebie żadnych tajemnic.
Spis treści:
- Co to jest franczyza?
- Franczyzodawca a franczyzobiorca – co należy o nich wiedzieć?
- Umowa franczyzy – co powinna zawierać?
- Opodatkowanie umowy franczyzowej
- Umowa franczyzy – zalety
- Umowa franczyzy – wady
- Kompendium wiedzy o franczyzie – koniecznie musisz to wiedzieć!
Aby rozpocząć prowadzenie własnej działalności gospodarczej sam pomysł nie wystarczy. Trzeba jeszcze umieć przekuć go w sukces, co wymaga nie tylko znajomości rynku. Kluczowe tu jest całe biznesowe know-how, które w przypadku niejednej branży zdobywa się przez długie lata doświadczeń. To z kolei oznacza, że „rozkręcenie” swojego przedsiębiorstwa naprawdę jest trudne do osiągnięcia. Tymczasem istnieje sposób na to, aby niejako skrócić długą drogę do sukcesu. Jest nim franczyza, pozwalająca na skorzystanie z zasobów doświadczonego przedsiębiorcy. Na czym polega ta praktyka? Zapraszam do lektury, w której odpowiem na to pytanie!
Franczyza – co to?
Franczyza jest kontraktem opierającym się na zasadzie swobody umów. Polski ustawodawca, jak dotąd, nie uregulował problematyki franczyzy. Dlatego to na czym polega franczyza w dużej mierze zależy od praktyki, często inspirowanej przepisami prawa obowiązującego w innych państwach.
Istotą umowy franczyzowej pozostaje nawiązanie pomiędzy dwoma przedsiębiorcami długotrwałej współpracy, w ramach której jeden z przedsiębiorców (franczyzodawca) udziela drugiemu (określanego jako franczyzobiorca) kluczowych zasobów niezbędnych do prowadzenia biznesu, zwłaszcza marki, dostępu do towarów czy szeroko pojętego know-how biznesowego. Franczyza oznacza więc specyficzny system sprzedaży towarów, usług bądź technologii, opierający się na ich dystrybucji za pośrednictwem szerokiego grona ściśle współdziałających ze sobą przedsiębiorców.
Franczyza w literaturze przedmiotu bywa dzielona na takie kategorie, jak np. franczyza:
- wielokrotna, w której franczyzobiorca zobowiązuje się do zakładania kolejnych punktów danej sieci na określonym obszarze;
- usługowa, sprowadzająca się do przekazania franczyzobiorcy przez franczyzodawcę wiedzy dotyczącej świadczenia określonych usług oraz ich promocji;
- dystrybucyjna, na mocy której franczyzodawca udostępnia swoją markę i oferowane towary. Jest to popularne rozwiązanie wśród sieci handlowych, przykładowo spożywczych;
- koncepcyjną, gdy franczyzodawca otrzymuje całą koncepcję prowadzenia działalności gospodarczej.
Franczyzodawca a franczyzobiorca – co należy o nich wiedzieć?
Skoro wyjaśniłem, już co to jest franczyza, chciałbym podkreślić, że dla jej prawidłowego działania w praktyce kluczowe znaczenie ma umowa franczyzowa. Jej postanowienia powinny maksymalnie precyzyjnie regulować prawa oraz obowiązki obu stron. Aby stosunki franczyzodawcy i franczyzobiorcy układały się poprawnie i bez większych problemów, należy zadbać o to, aby jak najlepiej, oprócz samej umowy, był opracowany tzw. pakiet franczyzowy. To właśnie w tym dokumencie ustala się zwłaszcza:
- w jaki sposób franczyzobiorca będzie mógł korzystać z marki franczyzodawcy;
- jak powinien funkcjonować podmiot objęty franczyzą, np. placówka handlowa;
- opis usług świadczonych przez franczyzodawcę na rzecz franczyzobiorcy.
Zobacz też: Umowa B2B – co powinieneś o niej wiedzieć
Umowa franczyzy – co powinna zawierać?
Standardowa umowa franchisingu zawiera:
- określenie daty i miejsca jej zawarcia oraz dane stron;
- definicje pojęć używanych w umowie, wzorowane definicjach legalnych zamieszczanych w aktach powszechnie obowiązującego prawa;
- opis i unormowanie praw oraz obowiązków stron umowy;
- klauzule dotyczące sposobu rozwiązania umowy, wraz z okresem wypowiedzenia i sposobem rozliczeń między stronami.
Opodatkowanie umowy franczyzowej
Zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług regułą jest, że na gruncie podatku VAT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Tym samym podstawowa kwestia dotycząca franczyzy w aspekcie podatkowym zależy od tego, czy na mocy regulującej ją umowy dochodzić do dokonania dostawy towaru lub wykonania usługi. To z kolei oznacza, że opodatkowanie umowy franczyzy w decydującej mierze zależy od jej treści i sposobu wykonywania.
Biorąc pod uwagę indywidualne uwarunkowania, trzeba zaznaczyć, że w piśmie Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 14 lipca 2020 roku, znak 0112-KDIL1-2.4012.162.2020.2.AW stwierdzono m.in., że:
- franczyzodawca udziela franczyzobiorcy pozwolenia (franczyzy) na prowadzenie w ramach sieci, określonej działalności gospodarczej pod firmą franczyzodawcy, a franczyzobiorca zobowiązuje się taką działalność prowadzić ściśle według zaleceń franczyzodawcy oraz zapłacić mu określone w umowie wynagrodzenie. Strony tej umowy są zarówno w aspekcie prawnym, jak i finansowym odrębnymi podmiotami;
- jeżeli franczyzobiorca nie dysponuje towarem dostarczonym od franczyzodawcy jak właściciel, ale jedynie zajmuje się jego sprzedażą w imieniu i na rzecz franczyzodawcy, to nie będzie zobowiązany do opłacenia podatku VAT.
Przeczytaj również: Umowa najmu lokalu użytkowego – jak bezpiecznie wynająć biuro?
Umowa franczyzy – zalety
Jednak umowa franczyzowa pociąga za sobą pewne ryzyka i wady, z którymi trzeba liczyć się przy jej podpisywaniu. W tej kategorii można wymienić:
- obowiązek uiszczania opłaty franczyzowej;
- konieczność realizacji planów sprzedażowych ustalonych przez franczyzodawcę;
- kontrola ze strony udzielającego franczyzy oraz możliwość nałożenia przez niego kary.
Umowa franczyzy – wady
Jednak umowa franczyzowa pociąga za sobą pewne ryzyka i wady, z którymi trzeba liczyć się przy jej podpisywaniu. W tej kategorii można wymienić:
- obowiązek uiszczania opłaty franczyzowej;
- konieczność realizacji planów sprzedażowych ustalonych przez franczyzodawcę;
- kontrola ze strony udzielającego franczyzy oraz możliwość nałożenia przez niego kary.
Kompendium wiedzy o franczyzie – koniecznie musisz to wiedzieć!
Franczyza jest umową nieuregulowaną w Kodeksie cywilnym, a jej zawarcie opiera się na zasadzie swobody umów. Dzięki franczyzie możliwe jest korzystanie z zasobów innego przedsiębiorcy, który udostępnia franczyzobiorcy swoją markę oraz zasoby niezbędne do prowadzenia biznesu, np. towary. Tym samym franczyzobiorca może od razu rozpocząć działalność jako podmiot rozpoznawalny wśród potencjalnych klientów. W Polsce franczyza cieszy się rosnącą popularnością, zwłaszcza w sektorze handlowym i usługowym, które są wręcz dedykowane dla efektywnego korzystania z tego rozwiązania.