Due diligence jest metodą analizy, która pozwala w kompleksowy sposób ocenić położenie przedsiębiorstwa i jego kondycję ekonomiczną. Standardowo audyt przeprowadzany jest w związku z przygotowywaniem transakcji kapitałowych, jednak warto zrealizować go również bez wystąpienia takich okoliczności. Dzięki niemu zarząd organizacji zyskuje cenne dane, co pozwala mu wprowadzić firmę na wyższy poziom. Dlatego powinieneś wiedzieć:

– na czym polega due diligence,

– jakimi zasadami kierować się przeprowadzając analizę,

– czego wystrzegać się podczas audytu.

Jeżeli przeczytasz poniższy tekst, zagadnienia te nie będą kryć dla Ciebie żadnych tajemnic. 

Spis treści:

• Due diligance – co to jest i jakie ma zastosowanie?
• Etapy analizy due diligance – jak wygląda proces?
• Najczęstsze błędy podczas przeprowadzania due diligance
• Rekomendacje eksperta – kiedy warto przeprowadzić analizę?

Do dobrego zarządzania przedsiębiorstwem niezbędna jest wiedza. W tym naprawdę dobra znajomość struktury firmy, jej mocnych i słabych stron oraz otoczenia, w którym działa. Sprawdzone informacje w tym zakresie można pozyskiwać z różnych źródeł, jednak zawsze warto postawić na zweryfikowane rozwiązania, do których należy między innymi badanie położenia przedsiębiorstwa za pomocą analiz o ugruntowanej renomie i sprawdzonej metodologii. 

Wśród rodzajów analiz, jakie pozwalają ustalić kondycję przedsiębiorstwa ważne miejsce zajmuje due diligence. Co to jest? Na czym polega ten rodzaj analizy?

Due diligence – co to jest i jakie ma zastosowanie?

Due diligence oznacza szczegółową i pogłębioną analizę sytuacji przedsiębiorstwa, przeprowadzaną przede wszystkim w celu jego wyceny przez inwestora. W związku z tym standardowo badanie to przeprowadzane jest przed dokonaniem inwestycji kapitałowych, np. przed sprzedażą znacznej części lub całości akcji/udziałów. Zdarza się, że due diligence wdraża się w związku z zaciągnięciem kredytu przez przedsiębiorstwo bądź przed pozyskaniem innego źródła finansowania jego działalności.

Charakterystyczną cechą due diligence jest bezstronność analizy. Dlatego przeprowadzają ją zewnętrzni audytorzy, przeważnie reprezentujący firmy wyspecjalizowane w realizacji takich badań przedsiębiorstw. 

Jednocześnie badanie due diligence stanowi tu niezwykle istotny aspekt – powinno zostać przeprowadzone tak, aby:

• zidentyfikować oraz oszacować wszystkie potencjalne ryzyka związane z transakcją,
• zwiększyć szanse na jej pomyślne przeprowadzenie, oczywiście o ile inwestor podejmie pozytywną decyzję,
• ocenić mocne i słabe strony przedsiębiorstwa,
• wskazać obszary działalności firmy, które wymagają poprawy.

Przedmiotowa analiza musi przebiegać przy zachowaniu podstawowych reguł. Kluczowe zasady due diligence, to:

• obiektywizm – przeprowadzający analizę due diligence muszą być bezstronni. Bez tego trudno wyobrazić sobie rzetelną ocenę kondycji firmy,
• poufność – wiedza zdobyta podczas omawianej analizy może być niezwykle użyteczna, chociażby dla konkurencji. Dlatego tak istotnym zagadnieniem jest niejawność pozyskanych informacji,
• przejrzystość – osoby odpowiedzialne za realizację oceny due diligence muszą mieć pełny dostęp do całości dokumentacji firmy. W przeciwnym razie nie będą mieli możliwości kompleksowo ocenić kondycję przedsiębiorstwa,
• profesjonalizm – dobrze przeprowadzony audyt due diligence, co wynika również z powyższych zasad, może zostać dokonany jedynie przez profesjonalistów, będących zawodowcami w swoich dziedzinach. 

W związku z tym, że proces due diligence jest przeprowadzany przede wszystkim po to, aby zwiększyć efektywność transakcji kapitałowych oraz zminimalizować ryzyka nieodłącznie z nimi związane, to jasne jest, że jedynie poprawnie przeprowadzony audyt daje realne szanse na osiągnięcie opisanych celów. Bez przestrzegania reguł składających się na zasady due diligence, to naprawdę bardzo trudne. Jak natomiast wygląda sam proces due diligence? 

Może Cię również zainteresować: Postępowanie sanacyjne – omawiamy jego wady i zalety

Etapy analizy due diligence – jak wygląda proces?

W założeniu audyt due diligence powinien mieć kompleksowy charakter. Jednak zdarza się, że w niektórych przypadkach – zwłaszcza w zależności od potrzeb inwestora – proces ten ograniczany jest do pewnych zagadnień, bądź niektóre kwestie są w nim traktowane szerzej niż inne. 

Z drugiej strony istnieją takie kwestie, bez których właściwie trudno wyobrazić sobie due diligence. Dobrym przykładem może tu być prawne due diligence. Ta część analizy pozwala na ocenę prawnych aspektów funkcjonowania firmy, które są kluczowe właściwie w każdej branży.

W każdym razie analiza due diligence przeważnie przeprowadzana jest w następujących etapach:

• zdefiniowanie obszaru i zakresu działalności firmy, jaki ma zostać poddany badaniu,
• wybór audytorów odpowiedzialnych za due diligence,
• zebranie wstępnych danych o przedsiębiorstwie,
• pogłębiona analiza realizowana przez specjalistów z różnych dziedzin, np. prawa, finansów,
• ocena ryzyka transakcji i wypracowanie rekomendacji w zakresie możliwości jego minimalizacji,
• podsumowanie wyników audytu i przedstawienie wniosków końcowych.

Na koszt due diligence składają się przede wszystkim:

• rozmiary analizy,
• wielkość przedsiębiorstwa,
• skala problemów komplikujących badanie,
• czas trwania audytu,
• liczba zaangażowanych ekspertów,
• lokalizacja przedsiębiorstwa – koszty analizy due diligence wzrastają zwłaszcza wówczas, gdy jego składniki są rozproszone.

W przypadku due diligence obejmującego małe firmy, koszt audytu może zamknąć się w kilku, kilkunastu tysiącach złotych. Natomiast pełna analiza due diligence dużych przedsiębiorstw może zamknąć się nawet w kilku milionach złotych.

Najczęstsze błędy podczas przeprowadzania due diligence

Aby audyt due diligence został dobrze przeprowadzone ważne jest nie tylko przestrzeganie podstawowych zasad, ale również unikanie błędów, które mogą wypaczyć jego wyniki. Do najczęściej zdarzających się przeoczeń popełnionych podczas przedmiotowych audytów zalicza się:

• niekompletną analizę dokumentacji przedsiębiorstwa – niestety nierzadko firmy celowo zatajają część swojej dokumentacji, co właściwie uniemożliwia pełną ocenę kondycji podmiotu gospodarczego,
• powierzenie analizy niedoświadczonym audytorom – jest to błąd, który często przekreśla rzetelność otrzymanych wyników analizy,
• brak pogłębionej znajomości branży, w której działa przedsiębiorstwo – błąd ten jest ściśle związany z powierzeniem audytu niedoświadczonym kontrolerom. Osoby podejmujące się audytu due diligence muszą naprawdę dobrze orientować się w realiach funkcjonowania branży, w której obraca się dana firma,
• zbyt szybkie przeprowadzenie analizy – poprawnie wykonany audyt due diligence wymaga czasu. Pójście drogą na skróty nigdy się tutaj nie opłaca, a skutki pochopie przeprowadzonej analizy prędzej czy później negatywnie wpłyną na firmę.

Zobacz też: Postępowanie naprawcze a restrukturyzacyjne – jakie są różnice?

Rekomendacje eksperta – kiedy warto przeprowadzić analizę?

Pomimo kosztów, z jakimi nieodłącznie wiąże się analiza due diligence bez wątpienia warto ją przeprowadzić. Nie tylko w kontekście transakcji kapitałowych. Audyt ten pozwala kompleksowo ocenić stan firmy, poznając jej mocne i słabe strony – nieraz zupełnie nieuświadamiane sobie nawet przez doświadczonych managerów, od wielu lat zarządzających przedsiębiorstwem. 

Dlatego wnioski wynikające z kompleksowego audytu mogą stanowić nieocenione wsparcie nie tylko podczas bieżącego zarządzania firmą, ale przede wszystkim przy planowaniu i podejmowaniu działań mających zapewnić rozwój firmie. odstawie naprawdę określonych podstaw.